Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)
Çocukluk çağının en sık görülen bozukluklarından biri olan DEHB, önemli akademik, sosyal, psikolojik sorunlara yol açabilen, olumsuz etkileri yaşam boyu sürebilen bir nörobiyolojik bir rahatsızlıktır.
DEHB toplumda %5-10 gibi çok yüksek oranda görülür. Çocukluk döneminde başlayıp, %60-70 oranında erişkin dönemde devam edebilmektedir.
DEHB, çocukları ve aileleri hayatlarının tüm alanlarında etkilemektedir. Bu rahatsızlık çocuğu etkilediği kadar, aileyi, arkadaşlarını, öğretmenlerini de etkiler.
DEHB’in nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte genetik, biyolojik ve psikososyal faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir.
Ana belirtileri dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüselliktir. Bunlar çocuktan çocuğa değişen şiddetlerde görülebilir. Bazı çocuklarda hiperaktivite ön plandayken, diğerlerinde dikkatsizlik ön planda olabilir.
Dikkat eksikliği semptomları
- Basit bir uyaran ile bile dikkatinin kolay dağılması
- Yaşının özelliklerine oranla konsantre olmada büyük zorluk çekme
- Sık Sık basit hatalar yapma
- Sabır gerektiren işlerden kaçınma
- Dikkat sorunları genellikle zihinsel çaba gerektiren ve uzun süren işlerde bozulur.(Bilgisayar ve tv gibi sevilen etkinlere uzun süreli dikkatini verebilirler.)
- Okul öncesi dönemde sık etkinlik ve oyun değiştirme, oyuna konsantre olamama
- Okul döneminde ders dinleyememe, tahtada yazılanları takip edememe, ödevlerini akılda tutamama, günlük program ve ödevlerini organize edememe, zamanını planlayamama.
- Gündelik iş ve sorumluluklarını unutma, planlayamama.
- Sık hayal kurma, özellikle dersi dalıp gitme.
- Eşyalarını bir yerlede unutma kaybetme , unutkanlık.
Hiperaktivite Semptomları
- Yaşının özelliklerine oranla çok daha hareketli, aceleci, aşırı konuşkan olma
- Çocukların erişkinlere oranla çok daha hareketli olması doğal olmakla birlikte çocuğun ve ailesinin hayatını etkileyecek, okulda ve sosyal ortamda sorunlara neden olabilecek kadar hareketli olması hiperaktivite belirtisidir.
- Eller ayaklar kıpır kıpır olması
- Oturması gereken yerde kalkma, gezinme, zıplama, atlama, uygunsuz koşuşturma.
- Genellikle sınıf ortamında uyum bozucu davranışlar (bahanelerle sınıftan çıkma isteği, çok konuşarak ya da çevresindekilere temasla dersi bölme)
Dürtüsellik Semptomları
- Başkasının sözünü kesme, konuşma veya oyunların arasına girme
- Fiziksel olarak riskli davranışlar (tehlikeye eğilim, macera arayışı, düşünmeden eyleme geçme)
- Sırasını bekleyememe, Aşırı sabırsız olma
- Dış uyaranlara ani beklenmedik tepkiler (ani öfkelenme vb)